Skip to Content

Waarom vieren we kerst?

Waarom vieren we kerst?

Kerstfeest: iedereen heeft er zo zijn eigen ideeën bij en we zijn geneigd om vooral stil te staan bij de cadeautjes en de kerstversiering. Maar waar komt kerst nu eigenlijk vandaan? Wat is de echte gedachte achter Kerst?

Christelijke feestdag

Vrede op aarde: veel mensen zullen weten dat vrede en kerst samengaan. Dat het een Christelijke feestdag is? Je zou denken dat veel mensen dat ook nog wel weten en ook wel dat de geboorte van Jezus het eigenlijke gedachtegoed is achter dit feest. Je zou het heel eenvoudig kunnen uitleggen met ‘de verjaardag van Jezus’, want dat is toch wat de herdenking van een geboorte is.

Alleen gaat dat niet helemaal op. Men is er op veel fronten namelijk over eens dat het niet de dag is dat Jezus werkelijk geboren is. Wat niet wegneemt dat het wel de dag is dat zijn geboorte gevierd wordt. Dat hoeft immers helemaal niet gelijk te zijn aan de werkelijk dag dat hij geboren is!

Toch zijn er steeds meer mensen bij wie dit niks meer zegt en voor wie kerst los staat van zijn eigenlijke bedoeling. Voor hen is kerst meestal vooral een familiefeest, een lichtjesfeest en ja, dan ook nog eens een cadeautjesfeest.

Wie is Jezus?

Jezus wordt gezien als de zoon van God. Hij is geboren bij de maagd Maria en in de Bijbel kunnen we lezen dat Jozef toch met Maria trouwde, ook al was ze zwanger maar niet van hem.

Ze moeten zich gaan laten inschrijven in Bethlehem, maar het is daar zo druk dat er nergens plek voor hen is om te overnachten en zo gebeurt het dat Jezus geboren wordt in een stal. Herders horen van een engel dat Hij geboren is en ook wijzen uit het Oosten zijn er getuige van door een ster. Deze ster wijst hen de weg naar Jezus.

Heidense oorsprong of toch niet?

Er gaat het verhaal dat kerst eigenlijk gevierd wordt tijdens een Heidens feest is. Gedeeltelijk is dit waar. In dezelfde periode was er immers het feest van de zonnewende. Men stelt dat dat de kerk zo probeerde om de mensen te bekeren, door deze feesten te combineren. De lichtjes die hierbij betrokken waren kwamen natuurlijk prachtig overeen met dat wat Jezus is: Het licht van de wereld.

Ook de kerstboom zelf is van Heidense oorsprong en stond voor de Germanen als een symbool van vruchtbaarheid. Hoewel ook bekend is dat Romeinen hun huis versierden met groene takken en met verlichting! Zowel bij de Romeinen als de Germanen zouden groene bomen voor vruchtbaarheid en goddelijkheid staan! Maarten Luther schijnt de boom toegestaan te hebben, omdat de kerstballen deden herinneren aan de appel die Eva en Adam aten in het paradijs.

Toch las ik pas ook kanttekeningen bij de Germaanse oorsprong van de datum van het kerstfeest. Het feest zou namelijk in de vierde eeuw na Christus ontstaan zijn in dezelfde tijd in zowel Jeruzalem als Rome. Daar hadden de Germaanse tradities dan dus niks mee te maken. In Rome vierde men kerst op 25 december, nog altijd onze 1e kerstdag. In Jeruzalem op 6 januari, wat nu wordt gevierd als Drie Koningen (het bezoek van de wijzen aan Jezus).

Wie gelijk heeft is misschien niet helemaal zo zwart/wit te zeggen, maar dan nog doet het niks af aan wat Kerst op zich betekent. Het is ook maar net waar je iets leest. Er zijn zelfs Christelijke sites te vinden die Kerst afdoen als Heidens vanwege de gemeende Heidense oorsprong, terwijl anderen juist rechtvaardigen waarom het dan gevierd wordt. Deze discussie gaan we hier dus maar niet voeren…

Geboorte van Jezus: hoe kan je hier getuige van zijn?

Hoewel de Christelijke oorsprong steeds verder op de achtergrond raakt, kan je toch nog altijd op veel manieren getuige zijn van deze viering. Kerken zitten vaak vol of in ieder geval voller dan normaal. Een kerstnachtdienst op 24 december of op eerste kerstdag zijn vaak mooie diensten. Op veel plekken, bijvoorbeeld op kerstmarkten, kan je een stal vinden. De ene keer met beelden en anderen worden ‘bevolkt’ door echte mensen.

Een levende kerststal wordt dat ook wel genoemd. Natuurlijk kan je op tv-programma’s zien die wel aandacht besteden aan het verhaal van Jezus. En hier en daar worden kerstsamenzangdiensten gehouden waar iedereen welkom is.

Waar komt de kerstman vandaan?

En dan is er natuurlijk ook nog de kerstman. Hij wordt ook in ons land steeds populairder. De man brengt cadeautjes en lijkt eigenlijk gewoon op Sinterklaas, alleen dan met de kerstdagen en met zijn eigen unieke dingen zoals de elfjes als helpers in plaats van pieten en natuurlijk zijn arrenslee die door de lucht vliegt. Maar ook hij brengt de cadeautjes bij de open haard en komt door de schoorsteen (dat doen de pieten toch ook).

Ook hij houdt van lieve kindjes, is gekleed in het rood en heeft een lange witte baard. Niet zo raar dat hij zo op onze Sint lijkt, want hij is niks anders dan een variatie op onze Sint. De kerstman zou ontstaan zijn door mensen die hier vandaan emigreerden naar Amerika en daar dus ook Sinterklaas vierden.

Overigens zijn er nog meer van dit soort personen in de wereld. Die erop lijken en toch weer net anders zijn. Slavische culturen hebben bijvoorbeeld Grootvadertje Vorst. Deze meneer viert zijn feest met Oud en Nieuw. Ook hij brengt geschenken rond en heeft een lange witte baard. En een staf!

De oude Germaanse gebruiken

Het Joelfeest was/is het winterzonnewendefeest, wat nog altijd wordt gevierd in Scandinavië en waarvan men denkt dat het dus Germaanse wortels heeft. Er worden dan joelvuren ontstoken, maar door het Christelijke beïnvloeding is dus het Germaanse gebruik omgeturnd tot een kerstviering. Van oorsprong zouden de doden herdacht zijn en werd de vruchtbaarheid gevierd.

Linda van Aken