Tijdens de kerstvakantie hoorde ik dat de Pannekoekenbakker Woudrichem (hier) een lichtjesspeurtocht had uitgezet in de omgeving. De kinderen mochten kiezen tussen de speurtocht of een speelbos en wilden graag de speurtocht doen.
Eerder zijn we al wel in Gorinchem en het naastgelegen Loevestein geweest, maar Woudrichem was nieuw voor ons. Daardoor was dit een aangename verrassing, de ideale combinatie van een speurtocht voor de kinderen en het bekijken van monumentale gebouwen en een korte geschiedenisles.
Je loopt hier langs eeuwenoude gevels, maar ook de historische haven. Even heb ik nog getwijfeld om de pont te nemen voor een rondje langs de hele Vestingdriehoek.
Woudrichem
Woudrichem is een oude vestingstad aan de Merwede in de provincie Noord-Brabant, aan de monding van de Afgedamde Maas in de Waal. Die twee rivieren stromen daarna samen verder als de Boven-Merwede. Deze samenvloeiing is dan ook het ‘drieprovinciënpunt’ waar de grenzen tussen de provincies Zuid-Holland, Noord-Brabant en Gelderland bij elkaar komen.
Aan de andere kant van de Afgedamde Maas ligt het Slot Loevestein, met een bootdienst kun je hier makkelijk heen, net als de overkant van de Boven-Merwede naar Gorinchem, de grootste stad in de omgeving. Dit is de enige stad van de Biesboschlinie.
De stad Woudrichem bestaat uit twee delen: de oude vesting in het noorden (‘Woudrichem binnen de vesting’) en de nieuwere buitenwijk in het zuiden, wat nu een stuk groter is. In de 9e eeuw ontstond op een oeverwal een marktplaats. Vandaag de dag is dit de waar de Hoogstraat en de Molenstraat kruisen. Deze plek is nog altijd het hart van de vestingstad. Omstreeks het jaar duizend werd de eerste permanente nederzetting op deze plek gebouwd.
Door zijn ligging tussen de Maas en de Waal hadden zowel het Hertogdom Brabant, het Hertogdom Gelre en het Graafschap Holland invloed op de plaats. Dit zorgde in eerste instantie ervoor dat Woudrichem een bloeiende economie kende. In de 14e eeuw was de stad zo uitgegroeid dat de stad stadsrechten kreeg. In die tijd werd de stadsmuur aangelegd en begon men met de aanleg van Slot Loevestein.
Woudrichem maakte als vestingstad onderdeel uit van zowel de Oude als de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Samen met vesting Gorinchem zorgde ze voor de afsluiting van de rivier de Waal voor de vijand. Het geschut ondersteunde vesting Gorinchem, Slot Loevestein en Fort Vuren. Uit die tijd is veel bewaard gebleven zoals bastions, ravelijnen, een Wachthuis, een bomvrij arsenaal, de Marechausseekazerne en de waterwerken buiten de poort.
Na diverse plunderingen en brandstichting door de Geuzen, omdat deze stad als onverdedigbaar werd gezien, werd er een grachtengordel aangelegd om de stad te beschermen. Dit is kleiner dan de originele stadsmuur, maar is nu nog steeds aanwezig. Later werden er ook sluizen aangelegd zodat het omliggende land onder water gezet kon worden. Pas in 1955 werd de vesting opgeheven en werd er buiten de vestingmuren gebouwd. Vanaf 1971 is de historische stadskern gerestaureerd.
Monumenten in Woudrichem
Het historische vestingscentrum van Woudrichem is geklasseerd als beschermd stadsgezicht. De stadswal die indringers vroeger tegen moest houden, omvat nog altijd de hele vesting met ongeveer 300 karakteristieke huizen. Het middelpunt van de historische kern wordt gevormd door de Sint-Martinuskerk. Tegenover de kerk ligt het visserijmuseum van Woudrichem. De belangrijkste monumenten zijn:
- Gotische Martinuskerk in het oude centrum, waarvan de rijk gebeeldhouwde vierkante toren de bijnaam Mosterdpot draagt.
- Johannes Nepomukkerk, een waterstaatskerk uit 1838, aan de Vissersdijk.
- Gevangenpoort, uit omstreeks 1580.
- Stellingmolen Nooit Gedagt, in gebruik als korenmolen, herbouwd in 1990-1996.
- Vestingwerken volgens het Oud-Nederlands vestingstelsel, uit 1580 en later.
- Diverse 19e-eeuwse militaire magazijnen en twee arsenalen uit 1851.
- Historische jachthaven
- Het Oude Raadhuis, een gebouw met zadeldak tussen trapgevels, aan Hoogstraat 47. De voorgevel draagt het jaartal 1592. Het gebouw werd gerestaureerd in 1957.
- Diverse woonhuizen, waaronder een aantal woningen met een Dordtse gevel zoals In de Salamander (1609), In den gulden Engel (1593), In ’t Hert (1601) en In den vergulden Helm (1601). Huis Jacoba van Beieren in de Molenstraat 6-8. Ook een gevelsteen met het rijm: Die tidt is cort, Die doot is snel, Wacht u van sonden, So doet ghy wel. De meeste van deze huizen bevinden zich aan de Hoogstraat en de Kerkstraat.
- Hardstenen dorpspomp aan de Hoogstraat.
Vlakbij ligt ook het natuurgebied de Groesplaat. In dit gebied lopen halfwilde IJslandse paarden, en Gallowayrunderen. Het is wel opletten, want bij hoog water kunnen delen van de plaat onder water komen te staan.
Wandeling door Woudrichem
Zoals gezegd liepen wij een speurtocht die was uitgezet door de Pannekoekenbakker. Ook zonder deze speurtocht kun je een mooie wandeling maken door de stad. Er zijn diverse wandelingen uitgezet zoals de Tinuswandelingen, naar aanleiding van de tv-opnames die hier plaatsvonden. Je kunt ook heel goed zelf je route bepalen en stukken lopen over de vestingwallen, en daarbuiten of door de oude straatjes.
Parkeren
Je mag het historische centrum binnen de vestingwallen van Woudrichem niet in met de auto (behalve bewoners), rondom de vesting zijn er een aantal parkeerplaatsen aangelegd waar je kan parkeren. Deze vind je onder andere bij de Schapendam en de Stadshaven. Er zijn drie bruggen waarover je de stad kan binnentreden.
In de omgeving
Een bezoek aan Woudrichem in de uithoek van Brabant is goed te combineren met een bezoek aan:
- Slot Loevestein, met name als je de pont gebruikt (met de auto is het een stukje omrijden)
- De stad Gorinchem aan de andere kant van de Boven-Merwede, zowel met de auto of met de veerpont. Ook Dordrecht en Zaltbommel zijn prima te combineren.
- Ook het natuurgebied de Biesbosch ligt in de buurt voor een mooie rondvaart of een bezoek aan het Museumeiland.
- Of het recreatieterrein Lingebos met een speelbos.
- Een bezoek aan het Geofort; een interactief museum voor kinderen waar ze meer te weten komen over de toekomst van de aarde.
Meer informatie vind je hier.
Zoals ze zelf zegt is ze besmet met het reisvirus en eist ze het liefste de hele wereld over. Ook gaat ze graag op ontdekking in eigen land en probeert de vele uurtjes achter de laptop te compenseren met quality time doorbrengen met het gezin.Ze is altijd in voor een spontane actie.
- Essentiële items die je niet mag vergeten op vakantie - 15 februari 2024
- Op vakantie naar Australië & Nieuw-Zeeland - 23 januari 2024
- 10 Leukste zomerkampen met kinderen - 4 december 2023
Leave a comment